รากฟันอักเสบเกิดจากอะไร อาการเป็นอย่างไร รักษาด้วยวิธีไหนได้บ้าง

คุณเคยรู้สึกปวดฟันแบบแปล๊บ ๆ จนนอนไม่หลับหรือไม่? อาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณของรากฟันอักเสบ ซึ่งเป็นปัญหาที่ไม่ควรมองข้าม บทความนี้จะพาคุณไปทำความรู้จักกับสาเหตุและอาการของรากฟันอักเสบ รวมถึงวิธีการรักษาที่เหมาะสม เพื่อให้คุณสามารถรับมือกับปัญหานี้ได้อย่างทันท่วงที และกลับมามีสุขภาพช่องปากที่ดีอีกครั้ง

รากฟันอักเสบคืออะไร

รากฟันอักเสบ คือภาวะที่เนื้อเยื่อในโพรงประสาทฟันและคลองรากฟันเกิดการอักเสบหรือติดเชื้อ บริเวณนี้ประกอบด้วยเส้นประสาทและหลอดเลือดที่รับความรู้สึกต่าง ๆ เมื่อเกิดการอักเสบขึ้น จะส่งผลให้เกิดอาการปวดและความไม่สบาย ซึ่งหากปล่อยไว้โดยไม่ได้รับการรักษา อาจลุกลามจนเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงตามมาได้

สาเหตุที่ทำให้เกิดรากฟันอักเสบ

รากฟันอักเสบไม่ได้เกิดขึ้นเองโดยไม่มีสาเหตุ แต่มักเกิดจากปัจจัยต่าง ๆ ที่ส่งผลกระทบต่อโครงสร้างของฟันและเนื้อเยื่อโดยรอบ เช่น การบาดเจ็บ การติดเชื้อ หรือความเสียหายที่สะสมมานาน ซึ่งมีสาเหตุหลัก ๆ ดังนี้

1. นอนกัดฟัน

การนอนกัดฟันหรือ Bruxism เป็นภาวะที่คนไข้มีการขบฟันหรือกัดเน้นฟันฟันโดยไม่รู้ตัว โดยเฉพาะในเวลานอนหลับ ซี่งแรงในการกัดนี้อาจจะมากกว่าการบดเคี้ยวปกติของเราได้ถึง 200 เท่า  แรงกดที่มากเกินไปอาจทำให้ฟันสึกหรือแตกร้าวได้ เมื่อฟันมีรอยร้าว แบคทีเรียจะสามารถแทรกซึมเข้าไปสู่โพรงประสาทฟันได้ง่ายขึ้น ส่งผลให้เกิดการติดเชื้อจนเป็นสาเหตุให้เกิดรากฟันอักเสบ และอาการปวดที่รุนแรงตามมา

2. เหงือกอักเสบ

เหงือกอักเสบที่ไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม อาจลุกลามกลายเป็นโรคปริทันต์ (Periodontitis) ซึ่งทำให้เกิดการทำลายของกระดูกรองรับฟันและเนื้อเยื่อรอบ ๆ ฟัน การอักเสบนี้เมื่อเกิดบ่อยๆซ้ำๆจะสามารถแพร่กระจายลงไปถึงรากฟัน ทำให้รากฟันติดเชื้อ และนำไปสู่รากฟันอักเสบได้ในที่สุด

3. ฟันผุ

ฟันผุเป็นสาเหตุหลักที่พบได้บ่อยที่สุดของรากฟันอักเสบ เมื่อฟันผุลุกลามลึกเข้าไปถึงชั้นเนื้อฟัน แบคทีเรียจะสามารถเข้าถึงโพรงประสาทฟันได้ ทำให้เกิดการติดเชื้อและอักเสบ หากปล่อยไว้โดยไม่รักษา จะทำให้อาการรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ จนไม่สามารถทำการบรูณะได้และอาจต้องถอนฟันในที่สุด

4. การจัดฟัน

ในระหว่างการจัดฟัน เกิดแรงกดที่ทำให้ฟันเคลื่อนที่ หากมีการเคลื่อนฟันที่เร็วหรือแรงเกินไป อาจกระตุ้นให้เกิดการอักเสบของเนื้อเยื่อรอบรากฟันซ้ำๆและในระยะเวลานานๆ ซึ่งในบางกรณีอาจนำไปสู่รากฟันอักเสบได้ โดยคนไข้ที่กำลังจัดฟันควรได้รับการติดตามอย่างใกล้ชิดจากทันตแพทย์ และพบทันตแพทย์ตามนัดหมายอย่างสม่ำเสมอ

5. อุบัติเหตุ

การได้รับบาดเจ็บที่ฟัน เช่น ฟันแตกหรือฟันร้าวจากการกระแทก อาจทำให้เกิดช่องว่างที่เปิดโอกาสให้แบคทีเรียเข้าสู่โพรงประสาทฟันได้ แม้ว่าภายนอกอาจมองไม่เห็นความเสียหายที่ชัดเจน แต่รอยร้าวเล็ก ๆ ก็สามารถเป็นทางนำเชื้อโรคเข้าไปยังโพรงประสาทฟันและเป็นสาเหตุไปสู่รากฟันอักเสบได้เช่นกัน

6. การรักษาทางทันตกรรมอื่น ๆ

การรักษาทางทันตกรรมบางอย่าง เช่น การกรอฟันลึกเพื่อรักษาฟันผุขนาดใหญ่ หรือการรักษาซ้ำ ๆ ในฟันซี่เดียวกัน อาจรบกวนโพรงประสาทฟันและกระตุ้นให้เกิดรากฟันอักเสบ แม้ว่าทันตแพทย์จะใช้ความระมัดระวังอย่างเต็มที่ แต่ก็อาจเกิดผลข้างเคียงได้ในบางกรณี

อาการของรากฟันอักเสบ

รากฟันอักเสบมีอาการแสดงหลายรูปแบบ ซึ่งความรุนแรงจะแตกต่างกันไปตามระดับของการอักเสบและการติดเชื้อ การรู้จักสังเกตอาการเบื้องต้นจะช่วยให้คุณได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที ก่อนที่ปัญหาจะลุกลามรุนแรงขึ้น

1. เสียวฟัน

อาการเสียวฟันมักเป็นสัญญาณเตือนแรกของรากฟันอักเสบ คุณอาจรู้สึกเสียวแปลบเมื่อรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มที่ร้อนหรือเย็นจัด หรืออาจเสียวขึ้นมาเองโดยไม่มีสิ่งกระตุ้น ซึ่งเป็นอาการที่ไม่ควรละเลย เพราะอาจเป็นสัญญาณเริ่มต้นของปัญหาที่รุนแรงกว่า

2. ปวดฟัน

อาการปวดฟันจากรากฟันอักเสบมักมีลักษณะเฉพาะ คือปวดแบบตุบ ๆ หรือแปล๊บ ๆ ในระยะแรกอาจปวดเป็นช่วง ๆ แล้วหายไป แต่เมื่อการอักเสบลุกลามมากขึ้น อาการปวดจะรุนแรงและต่อเนื่องมากขึ้น บางครั้งอาจปวดจนกระทั่งไม่สามารถระบุได้ว่าฟันซี่ไหนมีปัญหา

3. กลิ่นปาก

แบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของรากฟันอักเสบสามารถสร้างกลิ่นไม่พึงประสงค์ออกมาได้ ทำให้เกิดกลิ่นปากที่ไม่สามารถกำจัดได้ด้วยการแปรงฟันหรือใช้น้ำยาบ้วนปากธรรมดา ซึ่งส่งผลกระทบต่อบุคลิกภาพและความมั่นใจในการเข้าสังคม

4. เหงือกบวม

การอักเสบจากรากฟันอักเสบสามารถแพร่กระจายไปยังเนื้อเยื่อโดยรอบ ทำให้เหงือกบริเวณฟันที่มีปัญหาเกิดอาการบวม แดง และอาจมีอาการเจ็บเมื่อสัมผัส บางครั้งอาจสังเกตเห็นจุดหนองบริเวณเหงือกใกล้กับฟันที่มีรากฟันอักเสบ หรือในบางครั้งการบวมอาจจะลุกลามไปยังอวัยวะอื่นๆของร่างกายได้ เช่น ใบหน้า ใต้ตา หรือคาง  ซึ่งหากมีการอักเสบและบวมมากๆอาจจะส่งขัดขวางการหายใจและส่งผลอันตรายต่อชีวิตได้

5. ฟันสีคล้ำ

ฟันที่มีรากฟันอักเสบอาจเปลี่ยนเป็นสีคล้ำขึ้น เนื่องจากเนื้อเยื่อภายในฟันตายและเน่า ทำให้ฟันมีสีที่ผิดปกติเมื่อเทียบกับฟันซี่อื่น ๆ ซึ่งการเปลี่ยนแปลงของสีฟันนี้ไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยการฟอกสีฟันธรรมดา จำเป็นต้องได้รับการรักษารากฟันก่อน แล้วอาจพิจารณาทำการบรูณะสีฟันอีกครั้งด้วยการทำครอบ หรือวีเนียร์

6. นอนหลับไม่สนิท

อาการปวดฟันจากรากฟันอักเสบที่รุนแรงสามารถรบกวนการนอนหลับได้ ทำให้คุณตื่นกลางดึกหรือนอนไม่หลับ ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตโดยรวม ความเหนื่อยล้า ความเครียดสะสมและความสามารถในการทำงานหรือกิจกรรมในชีวิตประจำวัน

วิธีการรักษารากฟันอักเสบ

เมื่อเกิดรากฟันอักเสบ การรักษาที่เหมาะสมและทันท่วงทีเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยบรรเทาอาการปวดและป้องกันภาวะแทรกซ้อน วิธีการรักษาหลัก ๆ มีดังนี้

1. การรักษารากฟันด้วยวิธีปกติ

การรักษารากฟันอักเสบด้วยวิธีปกติเริ่มต้นด้วยการเอกซเรย์เพื่อตรวจสอบความยาวและรูปร่างของคลองรากฟัน จากนั้นทันตแพทย์จะใช้เครื่องมือพิเศษเข้าไปกำจัดเนื้อเยื่อที่อักเสบหรือติดเชื้อออกจากคลองรากฟัน พร้อมทั้งล้างทำความสะอาดด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ เมื่อคลองรากฟันสะอาดแล้ว จะมีการอุดวัสดุลงในคลองรากฟัน และอุดปิดตัวฟัน หรือทำครอบฟันเพื่อป้องกันการติดเชื้อซ้ำและเสริมความแข็งแรงให้กับฟัน

2. การรักษารากฟันด้วยการผ่าตัดปลายรากฟัน

ในกรณีที่การรักษารากฟันด้วยวิธีปกติไม่ประสบความสำเร็จ หรือไม่สามารถทำได้ ทันตแพทย์อาจพิจารณาการผ่าตัดปลายรากฟัน วิธีนี้จะเป็นการเปิดเหงือกบริเวณปลายรากฟันที่มีการอักเสบ และตัดส่วนปลายรากที่มีปัญหาออก พร้อมทั้งกำจัดเนื้อเยื่อที่อักเสบหรือเป็นถุงน้ำ จากนั้นจึงอุดปิดปลายรากและเย็บแผลให้เรียบร้อย

สิ่งที่ต้องทำหลังการรักษารากฟันอักเสบ

หลังจากการรักษารากฟันอักเสบ คุณควรปฏิบัติตามคำแนะนำของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อให้การรักษาเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและป้องกันการกลับมาของปัญหา ดังนี้

• หลีกเลี่ยงการเคี้ยวอาหารแข็งด้วยฟันซี่ที่ได้รับการรักษา เนื่องจากฟันอาจเปราะบางกว่าปกติ
• แปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันอย่างสม่ำเสมอเพื่อรักษาสุขภาพช่องปากให้ดี
• สังเกตอาการผิดปกติ เช่น ปวดบวม หรือวัสดุอุดฟันหลุด และรีบปรึกษาทันตแพทย์หากพบความผิดปกติ
• เข้ารับการตรวจสุขภาพช่องปากอย่างสม่ำเสมอตามที่ทันตแพทย์แนะนำ
• หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง เช่น การกัดเล็บ กัดดินสอ หรือเปิดขวดด้วยฟัน

สรุปบทความรากฟันอักเสบ

 

รากฟันอักเสบเป็นปัญหาสุขภาพช่องปากที่ไม่ควรมองข้าม การรู้จักสังเกตอาการเบื้องต้นและรีบเข้ารับการรักษาจะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนและการสูญเสียฟัน ที่ XDC Dental Clinic เรามีทีมทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญพร้อมให้การรักษาด้วยเทคโนโลยีทันสมัยและได้มาตรฐานระดับสากล AACI จากประเทศสหรัฐอเมริกา ไม่ว่าจะเป็นปัญหารากฟันอักเสบหรือปัญหาสุขภาพช่องปากอื่น ๆ เรายินดีให้คำปรึกษาและการรักษาที่เหมาะสมกับคุณ นัดหมายเพื่อตรวจสุขภาพช่องปากกับเราได้แล้ววันนี้ เพื่อรอยยิ้มที่สวยงามและสุขภาพช่องปากที่แข็งแรง